Topraklama sistemleri fabrikalarda, üretim tesislerinde, binalarda ve çeşitli yapılarda güvenlik sağlama bakımından çok önemli unsurlardan biridir. Bir topraklama sistemi bulunmayan bu yerlerde, insanların güvenliği tehlikede demektir ve kullanılan elektrikli makineler, araçlar ve ekipmanlar büyük zarar görebilir. Bu yüzden de hem topraklama sistemlerinin kurulması hem de güvenliğin sağlanması açısından bu sistemlerin düzenli ölçümlemelerinin yapılması gerekmektedir. Yapının fabrika, üretim tesisi, bina olması ya da şehirde veya kırsal alanda buunmasına bağlı olarak çok sayıda topraklama ölçüm yöntemi bulunmaktadır.
Topraklama sistemleri, basit anlatımı ile, makinaların, panoların ve elektikli donanımların belirlenen noktaları ile toprak elektrodu arasında iletken bir bağlantı kurulması esasına dayanmaktadır. Toprak elektrodu iletken bir parça olarak toprağa gümülür. Bu şekilde toprak ile elektriksel bir bağlantı yaratılır. Topraklama işlemi ile, makinelerde meydana gelebilecek yalıtım hatalarına karşı, gövdenin toprakla arasında bir bağlantı kurulmuş olmaktadır. Bu durumda makinedeki ortaya çıkacak hatalı bir akım doğrudan toprağa yönlendirilmiş olacak ve bundan insanların zarar görmesi önlenmiş olacaktır. Eğer bir topraklama yapılmamışsa, hatalı akımlar bu makineye dokunan insan üzerinden akar ve akımın şiddetine göre de ölüm olaylarına neden olabilir.
Topraklama sistemlerinde, kaçak akımlar güvenli bir şekilde toprağa yöneltilir ve otomatik olarak elektrik sistemi kapatılır. Doğru bir topraklama işlemi yapılmışsa, hem insanların yaşamı hem de makineler korunmuş olur.
Fabrikaların topraklama tesisatları, periyodik olarak yılda en az bir defa yaptırılmak zorundadır. Eğer fabrikalarda makineler sık aralıklarla yer değiştiriyorsa, peryodik kontrollerin her altı ayda bir yaptırılması gerekmektedir. Bir başka önemli nokta bu kontrol ve muayene işlemlerinin ve yapılacak ölçümlemelerin mutlaka yetkili elektrik mühendisleri tarafından yapılmasıdır. Ayrıca topraklama direncini ölçecek araçların kalibre edilmiş olması gerekir.
Çalışma Bakanlığı tarafından yapılacak resmi denetimlerde de aranan muayene ve ölçüm raporları, ancak akredite test ve muayene kuruluşları veya laboratuvarlar tarafından düzenlenmiş ise kabul görmektedir.
Topraklama tesislerinde önce toprağın elektrik geçirgenliğini belirlemek amacı ile toprak özdirenci ölçülür. Genelde bu ölçümler, direncin toprağın çeşitli derinlikleri için belirlenmesini sağlayan Dört Sonda Yöntemi ile yapılır.
Topraklama tesisleri, bir fabrika işletmeye alınmadan önce, montaj ve tesis aşamalarında, gözle muayene edilmeli ve test edilmelidir. Ayrıca global topraklama sistemi dışında, toprak direnci hesaplanmalı ve sistematik olarak ölçülmelidir.
Yapılacak ölçüm, kontrol ve muayeneler çeşitli yasal düzenlemelerde yer almaktadır:
- İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği
- Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği
- Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği
- Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, uygunluk değerlendirme ve belgelendirme çalışmaları yanında, test ve muayene hizmetleri de vermektedir. Fabrika topraklama periyodik muayenesi konusunda daha geniş bilgi edinmek ya da bu muayene ve kontrolleri yaptırmak ihtiyacı varsa, TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, deneyimli yönetici ve çalışanları ile işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamaya hazırdır.