Her ne amaçla ve hangi tür vinç kullanılıyor olursa olsun, yapılması gereken en önemli muayene ve kontrol, çelik halatların kontrolüdür. Vinçlerin güvenli çalışmaları için bütün yükü taşıyan çelik halatların ve bağlantılarının düzenli olarak muayene ve bakımlarının yaptırılması gerekmektedir. Yoğun kullanım soucunda ortaya çıkacak aşınma, metal yorgunluğu, korozyon, eğilme, bükülme ve yanlış kullanımdan kaynaklanan birçok nedene bağlı olarak çelik halatların kullanım ömürleri etkilenir.
Çelik halatlarda bir paslanma olmuşsa, veya bir nedenle tellerinde kopma, açılma, eğilme gibi ciddi hasar görmüşse, ya da aşırı aşınma durumu görülüyorsa, çelik halatların artık kullanılmaması gerekir. Kopan teller varsa bunlar kesilmeli, kopmuş tel sayısı güvenlik açısından tehlike yaratacak boyutta ise çelik halat değiştirilmelidir. Ayrıca halata aşırı yüklenme yüzünden çap değişimleri olmuşsa bu da dikkate alınmalı ve gerekli ise çelik halat değiştirilmelidir. Eğer halatta korozyon tehlikesi varsa, halatların iç yapıları da mutlaka dikkate alınmalıdır. Çelik halatın kullanımdan alınması için kopmuş tellerin sınır sayıları, halat çapına göre ilgili standartlarda gösterilmiştir.
Sapan terimi, çelik halatları, zincirleri, elyaf halatları, dokumaları ve benzeri mekanik aksamı kapsayan birbirinden farklı kombinasyonları ifade eder. Doğru kullanılmayan sapan uygulamaları tehlike yaratabilir. Dikey bağlantı, palamar bağlantı, iki kollu bağlantı, çift kollu bağlantı, dört kollu bağlantı, tek sepet bağlantı, çift sepet bağlantı gibi çok çeşitli sapan kombinasyonları vardır. Önemli olan doğru bir kombinasyon yaratmak ve kullanmaktır.
İşletmeler, sapanlar ve çelik halatları gözle kontrol edilebilir ya da basit yöntemlerle gerekli ölçümlemeler yapabilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, işletmelerde kullanılan kaldırma makinaları ve araçları her çalışma öncesinde bu şekilde kontrol edilmek zorundadır. Ayrıca çelik halatlar, zincirler, sapanlar, kasnaklar, kancalar, frenler ve otomatik durdurucuların, mutlaka yetkili bir teknik eleman tarafından üç ayda bir bütünüyle kontrol edilmesi, kontrol belgesi düzenlenmesi ve bu belgenin işyerinde saklanması gerekmektedir.
Ayrıca belirtilen yasal düzenlemeler gereğince, olası tehlikelerin önüne geçmek ve bir kaza durumunda çalışanların can güvenliğini korumak açısından, sapan ve çelik halatların periyodik muayenelerinin, her yıl en az bir kere yaptırılması gerekmektedir. Bu kontrollerin mutlaka makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılmış olması gerekir.
Muhtemel risklerin önüne geçmek ve güvenli bir iş ortamı yaratmak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan bu yasal düzenlemelere uymak bir zorunluluktur.
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, ihtiyaç sahibi kuruluşlara aynı zamanda test ve muayene hizmetleri de vermektedir. Sapan ve çelik halatların periyodik muayenesi muayenesi konusunda daha fazla bilgi almak ya da bu muayene ve kontrolleri yaptırmak isteniyorsa, TÜRCERT, deneyimli yönetici ve çalışanları ile her sektördeki kuruluşlara gereken bütün hizmetleri vermeye hazırdır.